Το Βήμα
20 Φεβρουαρίου 2011
- Ποια είναι η εικόνα της Ελλάδας στη Δυτική Ευρώπη την εποχή του Αδαμάντιου Κοραή;
Στον βαθμό που υπάρχει επίγνωση της ύπαρξης της χώρας και του λαού της, η εικόνα που βλέπουμε σε πολλές εικαστικές παραστάσεις είναι εκείνη της ερήμωσης και της δουλείας. Συνήθως η Ελλάδα παριστάνεται ως γυναίκα αλυσοδεμένη και καταπεπτωκυΐα, την οποία ενίοτε προσπαθούν τα παιδιά της να ανορθώσουν. Η σύγχρονη των ευρωπαίων διαφωτιστών Ελλάδα αποτελεί άγνωστη χώρα- ενώ γνωρίζουν την κλασική αρχαιότητα και συγκινούνται, δικαίως, από το “ελληνικό θαύμα” της δημοκρατικής Αθήνας. Οταν ο δρόμος του “Grand Tour”, της “Μεγάλης Περιήγησης”, φέρνει τους Δυτικοευρωπαίους πέραν της Ιταλίας, στην ελληνική χερσόνησο εκτός από τα αρχαία μνημεία ανακαλύπτουν και την ύπαρξη ενός λαού ο οποίος σταδιακά αποκτά επίγνωση ότι συνδέεται πολιτισμικά και γλωσσικά με τους αρχαίους. Ως τότε οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου νοούνταν ως επικράτεια του “Μεγάλου Τούρκου”- ως τον 19ο αιώνα δεν ήταν σπάνιος στους χάρτες ο προσδιορισμός τους ως “Turkey in Εurope”, Ευρωπαϊκή Τουρκία δηλαδή. Γεωπολιτική πραγματικότητα που ανατρέπεται σταδιακά στην ευρωπαϊκή συνείδηση όταν αρχίζουν να επισκέπτονται την Ελλάδα οι περιηγητές».
- Ποια η ιδιαίτερη σημασία του Αδαμάντιου Κοραή ως πνευματικής παρουσίας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού;
Ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός ως σύνθετο φαινόμενο διαθέτει και μια νοτιοευρωπαϊκή διάσταση. Η πνευματική ταυτότητα της περιοχής προσδιορίζεται από την ελληνική παιδεία. Ο Κοραής από τη δεκαετία του 1790 αναγνωρίζεται ως δεινός κλασικός φιλόλογος, εγκυρότατος εκδότης κλασικών κειμένων.
Παράλληλα, είναι γνωστός στους συγχρόνους του ως άριστος και βαθύς γνώστης της φιλοσοφίας του Διαφωτισμού: συζητείται κάποτε ο διορισμός του στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ενώ του προσφέρεται έδρα στο Κολέγιο της Γαλλίας, την οποία αρνείται για να μείνει απερίσπαστος στην προσπάθεια για την προετοιμασία της απελευθέρωσης των Ελλήνων. Στο πλαίσιο αυτό αποτελεί εμβληματική παρουσία στον πολιτικό φιλελευθερισμό του 19ου αιώνα, αλληλογραφεί σε ισότιμη βάση με εξέχουσες προσωπικότητες, όπως ο Τζέρεμι Μπένθαμ και ο αμερικανός πρόεδρος Τόμας Τζέφερσον, και η πνευματική του εμβέλεια καταγράφεται σε βιογραφικές πηγές της εποχής, όπως η “Βiographie Universelle”.
Περισσότερα
