Τα Νέα
14 Νοεμβρίου 2013
Η καταγγελία μιας εφημερίδας συνολικά με αφορμή μια γελοιογραφία δεν αρμόζει σε κόμματα που είναι υποχρεωμένα να ανέχονται καυστικά σχόλια και οξύτατες επιθέσεις. Οι υπαινιγμοί δε ότι αυτή έγινε εξαιτίας της αναστάτωσης που έχουν προκαλέσει στην ιδιοκτησία της εφημερίδας οι καταγγελίες για διαπλοκή σχετικά με τις ψηφιακές συχνότητες είναι απαράδεκτοι και προσβλητικοί. Οχι μόνον γιατί και οι πέτρες γνωρίζουν το ήθος και την ακεραιότητα του Δημήτρη Χαντζόπουλου, αλλά και επειδή οι γελοιογράφοι είναι πάντα οι πλέον ανεξάρτητοι δημιουργοί. Γελοιογραφίες κατά παραγγελία δεν παράγονται.
Η κατηγορία για σεξισμό χτυπά πράγματι ευαίσθητες χορδές. Αρκεί βεβαίως να είναι στοιχειωδώς ειλικρινής και αμφιβάλλω αν είναι όταν γίνεται για πολιτικές εντυπώσεις. Η κομματική ανακοίνωση με την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλει «σεξιστική χυδαιότητα» μοιάζει περισσότερο ως αντιπερασπισμός στην απίστευτη συμπεριφορά των δυο βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ παρά σαν ιδεολογική μάχη.
Σε κάθε περίπτωση η πολιτική ορθότητα δεν ταιριάζει στις γελοιογραφίες. Οπως έχει πει το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, «η γοητεία της πολιτικής γελοιογραφίας και καρικατούρας συχνά βασίζεται στην εκμετάλλευση ατυχών φυσικών χαρακτηριστικών ή πολιτικών γεγονότων που δημιουργούν αμηχανία - μια εκμετάλλευση που συχνά υπολογίζει να προσβάλει τα αισθήματα του υποκειμένου που προσωπογραφεί». Η τέχνη της βασίζεται στην υπερβολή και τη διαστρέβλωση, προκαλεί το γέλιο επειδή ξύνει πληγές, πειράζει με το να είναι συχνά μονόπλευρη, χλευαστική, προσβλητική. Πολλές φορές υπερβαίνει τα όρια του καλού γούστου και της ευπρέπειας. Ομως, παρόλη αυτή την «καυστική λειτουργία», τα σκίτσα και οι γελοιογραφίες, «έχουν παίξει πρωτεύοντα ρόλο στον δημόσιο και πολιτικό διάλογο» (Hustler Magazine v. Falwell).
Αν ισχύει ότι η γελοιογραφία είναι εξ ορισμού ανίερη, αυτό συνεπάγεται ότι χαίρει ιδιαίτερης ασυλίας και δεν προσφέρεται για υπόδειγμα πολιτικής ορθότητας. Αφθονες ευκαιρίες για κριτική στον σεξισμό δίνουν βαρύγδουπα άρθρα και η καθημερινή μας συμπεριφορά.
* Ο Σταύρος Τσακυράκης είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
Link
