Sunday, November 4, 2012

Ποια αυγή ξημερώνει στο πανεπιστήμιο

του Νίκου Μαραντζίδη

Καθημερινή

4 Νοεμβρίου 2012

Η βίαιη διάλυση των εκλογών για τα συμβούλια διοίκησης των πανεπιστημίων από ομάδες της άκρας και εξτρεμιστικής αριστεράς τις προηγούμενες μέρες αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου. Εκατοντάδες περιστατικά οργανωμένης και συστηματικής βίας καταγράφονται εδώ και χρόνια: καταλήψεις, κτίσιμο καθηγητικών γραφείων, εγκλεισμός και ομηρία καθηγητών, εκτεταμένες υλικές καταστροφές, ξυλοδαρμοί, εισβολές σε συνεδριάσεις των οργάνων διοίκησης, διακοπή μαθημάτων, συνεδρίων ή ομιλιών, δημόσια διαπόμπευση ανθρώπων, ύβρεις και προπηλακισμοί. Τι περισσότερο θα ήθελε κανείς για να διαπιστώσει πως η πραγματικότητα που ζούμε στο ελληνικό πανεπιστήμιο είναι ζοφερή και διολισθαίνει προς ανεξέλεγκτες καταστάσεις;

Πάντως, η τραγωδία που ζούμε στην εκπαίδευση δείχνει να μην συγκινεί πλέον την κοινή γνώμη. Ενώ, για παράδειγμα, η βίαιη παρεμπόδιση μιας θεατρικής παράστασης συσπείρωσε, ορθά, όλους όσοι ευαισθητοποιούνται σε θέματα ελευθερίας έκφρασης, η βία στα πανεπιστήμια τείνει να αφήνει αδιάφορο πολύ κόσμο. Δυστυχώς, τόσο ως κοινωνία όσο και ως ακαδημαϊκή κοινότητα έχουμε συνηθίσει αυτήν την κατάσταση, σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην ξενίζει κανέναν πλέον το γεγονός πως το πανεπιστήμιο έχει μετατραπεί σε χώρο εκτεταμένης βίας και ανομίας.

Η συστηματική χρήση της βίας έχει συντελέσει στη διαμόρφωση μιας κουλτούρας «φινλανδοποίησης» στη συμπεριφορά των καθηγητών των ΑΕΙ. Επικρατεί, δηλαδή ένα πλαίσιο σχέσεων στο οποίο, προκειμένου να κατευνάσει την επιθετική και ανομική συμπεριφορά του ισχυρότερου (βίαιες ομάδες), ο ασθενέστερος (καθηγητές και συλλογικά όργανα) αντιδρά συνήθως με πνεύμα υποτέλειας. Πρόκειται για μια κατάσταση που προκύπτει αναμφίβολα από ένα σύνδρομο φόβου και ανασφάλειας του ασθενέστερου, που τον οδηγεί στην πεποίθηση πως με την πολιτική του κατευνασμού μπορεί κάτι να κερδίσει. Ουσιαστικά, έτσι, ο ισχυρός επιβάλλει τη θέλησή του χωρίς καν να ασκήσει βία, καθώς αρκεί απλώς η επίκλησή της, ή ακόμη χειρότερα, η φυσική παρουσία του στον χώρο, ώστε να αποτρέψει κάθε δεύτερη σκέψη.

Πρόκειται για την απόλυτη επιτυχία του τρομοκράτη. Πολλοί καθηγητές αλλά και οι θεσμοί διοίκησης των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων έχουν τόσο πολύ εσωτερικεύσει την οργανωμένη βία των μικρών ομάδων, που συμπεριφέρονται έναντί τους ως υποτελείς, παραδομένοι εκ των προτέρων στις όποιες εξωφρενικές απαιτήσεις τους.

Περισσότερα